Financiering cultuureducatie in het voortgezet onderwijs

Bekostiging van scholen 

Elke school ontvangt vanuit het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) een bedrag op basis van leerlingaantal, schoolsoort en de kenmerken van de leerlingpopulatie. Dit heet de lumpsumfinanciering en bestaat uit twee onderdelen: 

• Personele bekostiging – voor salarissen, scholing en werkdrukmiddelen. Soms zetten scholen hiervan ook middelen in voor cultuureducatie. 

• Materiële bekostiging – voor gebouwen en leermiddelen. Veel scholen gebruiken hieruit (een deel van) het budget voor culturele activiteiten. 

Scholen hebben vrijheid in hoe zij deze middelen besteden. De directie, het schoolbestuur en de medezeggenschapsraad beslissen samen. De enige verplichting is dat scholen voldoen aan kerndoelen, examenprogramma’s en andere wettelijke eisen (zoals het minimum aantal uren bewegingsonderwijs). 

Praktijkonderwijs 

Het praktijkonderwijs wordt anders bekostigd dan andere schoolsoorten. De Sectorraad Praktijkonderwijs vindt dit onterecht en pleit al jaren voor een rechtstreekse, ongedeelde bekostiging. Naar verwachting wordt dit in 2027 ingevoerd.

Lees meer over praktijkonderwijs

Cultuurkaart (CJP) 

Sinds 1991 stimuleert OCW cultuureducatie via de Cultuurkaart. Daarmee krijgen scholen extra budget om gebruik te maken van het aanbod van culturele organisaties die bij CJP zijn aangesloten (de zogeheten Cultuurkaart-acceptanten). 

Er zijn twee manieren om deel te nemen: 

• Met schoolbijdrage – de school legt € 11,50 per leerling in. OCW voegt daar € 5,75 per leerling aan toe. Samen is dat € 17,25 per leerling. 

• Zonder schoolbijdrage – de school betaalt alleen € 2,75 administratiekosten per leerling. OCW stelt dan € 5,75 beschikbaar, dat leerlingen individueel kunnen besteden. 

School & Omgeving 

Het programma School & Omgeving richt zich op kansengelijkheid. Scholen werken samen met gemeenten en lokale partners aan een aanvullend activiteitenaanbod dat gefinancierd wordt vanuit het programma, waaronder kunst en cultuur. 

Provincie Gelderland 

Provincie Gelderland betaalt direct en indirect voor kunst en cultuur binnen het onderwijs. De provincie ondersteunt cultuureducatie door te zorgen voor deskundigheidsbevordering, regionale spreiding, bemiddeling en vernieuwende projecten. Organisaties aangesloten bij Culturele Basisinfrastructuur (BIS) 2025-2028 zijn culturele instellingen die de provincie ondersteunt met subsidie. In Gelderland zijn dit Introdans, Phion, Oostpool en Kröller-Müller Museum. In ruil daarvoor bieden ze ook onderwijsprogramma’s aan. Daarnaast heeft Gelderland een rijk en divers aanbod culturele instellingen, waaronder musea, erfgoed, muziekverenigingen, galeries, zelfstandige makers en vakdocenten.  

Cultuureducatie met Kwaliteit (CMK) 

CMK is een landelijk programma van OCW, het Fonds voor Cultuurparticipatie (FCP) en het LKCA. In Gelderland werkt Cultuur Oost als penvoerder samen met scholen, gemeenten en culturele aanbieders aan duurzaam cultuuronderwijs. In de periode 2025-2028 doen twintig vo-schoollocaties in Gelderland mee aan CMK.

Lees meer over CMK in Gelderland 

Filmhub Oost 

Met Filmhub Oost vinden scholen inspiratie en praktische ondersteuning om filmeducatie een plek te geven. Zo ontwikkelen jongeren zich tot kritische kijkers, creatieve makers en beeldbewuste burgers. 

Kunstbende Gelderland 

Kunstbende is hét podium voor jongeren van 13 t/m 19 jaar. In categorieën als Dans, DJ, Fashion, Film, Muziek, Taal en Theater kunnen zij hun talenten ontdekken en ontwikkelen. Scholen ontmoeten Kunstbende via workshops, take-overs en samenwerkingen met culturele organisaties. Lees meer 

Gemeenten  

Gemeenten spelen een belangrijke rol bij de samenwerking tussen scholen en culturele instellingen. Vaak leggen zij afspraken vast in een convenant cultuureducatie. In Gelderland zijn er 26 cultuurpunten met cultuurcoaches of combinatiefunctionarissen die scholen ondersteunen.

Bekijk hier het overzicht met cultuurpunten  

Gemeenten financieren daarnaast lokale cultuurprogramma’s en werken samen met fondsen zoals Stichting Leergeld en het Jeugdfonds Sport & Cultuur. Deze fondsen maken het mogelijk dat jongeren uit gezinnen waar te weinig geld is toch bezig kunnen met cultuur in de vrije tijd.  

Gemeenschap  

Scholen kunnen ook de (lokale) gemeenschap betrekken bij het vrijmaken van geld voor cultuuronderwijs: 

• Vrijwillige ouderbijdrage – bedoeld voor extra activiteiten, zoals excursies en kampen. Sinds 2021 moeten álle leerlingen hieraan kunnen deelnemen, ook als ouders niet bijdragen. 

• Sponsoring – toegestaan wanneer de school zich houdt aan de regels van het convenant Sponsoring in het onderwijs. 

• Crowdfunding – via platforms zoals Voordekunst kan een school samen met een maker of instelling extra middelen werven. 

Bij Geldzaken vind je meer info over sponsoring en crowdfunding. 

 

Fondsen 

Naast bovenstaande mogelijkheden kunnen scholen, eventueel samen met een culturele instelling, bij verschillende fondsen terecht: 

• Fonds voor Cultuurparticipatie (FCP) – ondersteunt cultuurparticipatie, immaterieel erfgoed en cultuuronderwijs. 
• Fonds 21 – richt zich op professionele kunstprojecten voor jongeren van 12-30 jaar. 
• Andere fondsen – zoals het Cultuurfonds, VSB Fonds of Postcodeloterij Buurtfonds. 
• Lokale fondsen – in sommige gemeenten zijn particuliere fondsen beschikbaar. Informeer bij je cultuurpunt naar de mogelijkheden. 

Bij Geldzaken vind je meer info over fondsen. 

 

Cultuurplan 

Een cultuurplan helpt om overzicht te krijgen in wat er op school gebeurt en welke ambities er zijn. Ook biedt het inzicht in beschikbare middelen. Via de training Cultuurcoördinator VO word je hierin op maat begeleid.