Cultuureducatie is Springlevend!
Hoe kun je leerlingen in het voortgezet onderwijs door middel van kunsteducatie in beweging krijgen en in hun kracht zetten? Dat is de centrale vraag tijdens de eerste inspiratiedag op 19 november, georganiseerd door Cultura Ede, Gigant, Lindenberg Cultuurhuis en Cultuur Oost. Ruim honderd deelnemers uit het cultuureducatieveld die werken in, met of voor het voortgezet onderwijs in Gelderland, verzamelen zich die dag in Theater Orpheus in Apeldoorn voor een dag vol inspiratie en uitwisseling.Geen luxe, maar voorwaarde voor groei
Licht uit. Vette beat. Hiphopdanser Hamiro Lee Joannes neemt zijn publiek mee in een choreografie waarin hij zich kwetsbaar, krachtig en verwonderd toont. Een mooi begin van deze dag, die iedereen ‘aanzet’ voor het verdere programma. Dagvoorzitter Michelle Schmitz vraagt Hamiro, die naast danser ook docent en cultuurcoach is, wat hij jongeren wil meegeven met zijn lessen. ‘Het behalen van doelen hoeft niet snel,’ zegt hij, ‘ik zie het als een reis die je met vallen en opstaan aflegt. Dans is een universele taal. Wees je bewust van je keuzes; doe het mindful.’
Dagvoorzitter Michelle Schmitz en danser Hamiro Lee Joannes
Doe het toch maar
Na een warm welkom door Michelle, waarin ze het dagprogramma met ons doorneemt, is het woord aan Babs Gons, onze Dichter des Vaderlands. Met haar dragende stem weet ze meteen de juiste snaar te raken in haar prachtige openingsgedicht Voorwoord:
[ik wil] een taal die zegt: kom praat vertel zwijg in je eigen woorden
Babs Gons
Haar vurige pleidooi voor literatuur, poëzie en spoken word in het onderwijs illustreert ze met gedichten, fragmenten en eigen ervaringen als spoken wordperformer. ‘Kunst is niet een luxe, maar een essentieel onderdeel om de wereld te begrijpen en aan te kunnen. Geef jongeren een pen en een microfoon, en laat ze, op hun eigen manier en niveau, aan de slag gaan met taal. Daag ze uit om na te denken over hun verlangens, hun verwondering, hun verontwaardiging over bijvoorbeeld racisme en uitsluiting. Het draagt bij aan hun geletterdheid, spreekvaardigheid én welzijn. En bij weerstand of angst voor het onbekende zeg ik altijd: doe het toch maar. En, drukt ze ons op het hart, ‘nodig vooral eens een schrijver, dichter of spoken word artiest uit in de lessen.’
‘Ik ga zeker eens een dichter of spokenword-artiest bij de Schrijverscentrale boeken. Goede tip!’ Docent muziek
Vocal Statements, Carmen Hovestad en Manne Heijman
Keuzesessies 1e ronde
Alle deelnemers hebben ’s ochtends bij binnenkomst twee van vier deelsessies mogen kiezen. De groepjes vertrekken nu richting de lokalen waar de sessies plaatsvinden.
Bij Vocal Statements staat de stem centraal. Teamcoach Carmen Hovestad (muziek) laat ons de kracht van het samen zingen voelen. We ervaren hoe je met kleine stappen snel een verbinding kunt leggen met een klas en van daaruit een creatief proces kunt starten. ‘Bevrijdend, heerlijk om even uit je hoofd te zijn en erg verbindend,’ klinkt het na afloop enthousiast.
Bij de deelsessie van ArtEZ worden we door opleidingscoördinator Els Hoogstraat en kunstvakdocent Helmien van den Heuvel aan het werk gezet om ter plekke experimenten te bedenken die direct toepasbaar zijn in het onderwijs.
ArtEZ, Els Hoogstraat en Helmien van den Heuvel
Reservoir vullen
De lekkere lunch is niet alleen een goede gelegenheid om de honger te stillen en alle indrukken te verwerken, maar ook om uit te wisselen met bekende en onbekende vakgenoten. De ruimte gonst van de vele enthousiaste gesprekjes. ‘Ik heb er graag mijn vrije dag voor over,’ zegt een kunstvakdocent, ‘zo’n dag is een ideale manier om mijn reservoir weer te vullen met nieuwe inspiratie.’
Na de pauze verzamelen we opnieuw in de grote zaal waar Carmen Hovestad ons met een telspelletje klap voor klap begeleidt naar een driestemmige koorversie van Everywhere van Fleetwood Mac. Dankzij de energetische en verbindende kracht van het stem- en lichaamswerk gaan we volledig opgeladen op pad voor de tweede ronde van de deelsessies.
Verhalendragers, Mirte Engelhard en Maaike Broos
Keuzesessies 2e ronde
Bij Draag je verhaal dromen modeontwerpster Mirte Engelhard en filmmaker en organisatieantropoloog Maaike Broos hardop over hun ambitie om hun docu-serie 'Draag je verhaal' als basis te laten dienen voor een doorlopende leerlijn creatief vermogen. We worden uitgedaagd om een getekende paspop ‘aan te kleden’ met dat wat in onze jeugd een thema voor ons was. Het levert rakende verhalen op over identiteitsvorming, over niet gezien worden, frustratie en anders-zijn, maar ook over veiligheid en troost. ‘Prachtig, hoe snel je met zo’n oefening tot de kern van de zaak komt’, en ‘de groep voelt veilig om deze dingen met vreemden te delen’, zeggen veel deelnemers.
In deelsessie SLOW SCHOOL laten Zwanyk de Ruijter en Suzanne van Dieren ons in een contemplatieve dialoog onderzoeken waar we staan in het spanningsveld tussen structuur en ruimte binnen het onderwijs. De complexiteit en snelheid van onze maatschappij vraagt om andere (kunst)onderwijsvormen, die vertragen en verdiepen, als tegenhanger van fast school waarbij regels en richtlijnen de boventoon voeren. ‘Mooi systemisch werk, dat meteen inzichtelijk maakt waar de schoen wringt’, vinden deelnemers.
‘Jammer dat ik maar twee van de vier deelsessies kon bijwonen. Ze waren zo interessant; ik had ze graag allemaal bezocht!’ Cultuurcoördinator scholengemeenschap
Slow School, Zwanyk de Ruijter en Suzanne van Dieren
Cadeautje
Voor de laatste ‘truck’ van de dag gaan we een tot theater omgebouwde vrachtwagen in, waar we ons onderdompelen in de wervelende en ontroerende muzikale voorstelling Zender, van Hiphopcollectief DIEHELEDING. Theater Oostpool en Theater Sonnevanck maken twee keer per jaar reizende voorstellingen voor jongeren van 12+ en 14+. Een originele manier om hen kennis te laten maken met een prikkelende theaterbeleving die aanzet tot discussies over maatschappelijke thema’s.
Voordat we ons naar de bar in Theater Orpheus begeven om na te praten, sluit Michelle deze eerste inspiratiedag af. Het zal, gezien het enthousiasme van alle deelnemers hopelijk niet bij deze ene dag blijven. ‘Ik verheug me nu al op de volgende editie’, klinkt het, en ‘het was een cadeautje’. Een springlevend cadeautje!
‘Zo fijn om vakgenoten en (oude) bekenden te spreken en ervaringen uit te wisselen.’ Docent handvaardigheid
Heb je vragen of wil je ons iets meegeven? Voel je vrij contact op te nemen! Namens:
- cultura-ede.nl met Floor Vlasblom
- www.gigant.nl met Arjen Nicolai
- delindenberg.com met Heidi Koren
- cultuuroost.nl met Marjon Buning
tekst : Frouke Arns foto's: Jessie Kamp