Cultuur- en erfgoedmonitor Gelderland: zeven grootste Gelderse gemeenten goed voor 63 procent van gemeentelijke cultuuruitgaven

In totaal zijn er naast deze twee gemeenten, slechts vijf gemeenten die meer uitgeven dan het gemiddelde van 99 euro per inwoner voor de provincie als geheel: de gemeenten Apeldoorn, Harderwijk, Tiel, Wageningen en Zutphen. Gemiddeld geven deze zeven gemeenten, waarin een derde van de Gelderlanders woont, 180 euro per hoofd van de bevolking aan cultuur uit.

Stevigere arbeidsmarkt

Samen nemen zij 63% van de totale cultuuruitgaven van de Gelderse gemeenten voor hun rekening. De overige 44 gemeenten samen, waar tweederde van de bevolking woont, geven 37% van de gemeentelijke cultuuruitgaven van Gelderland uit, gemiddeld 50 euro per hoofd van de bevolking. Dat blijkt uit de Cultuur- en erfgoedmonitor Gelderland, die op 15 mei gelanceerd wordt.

In gemeenten met hogere cultuuruitgaven zien we meer culturele voorzieningen en een stevigere arbeidsmarkt voor makers en culturele ondernemers. Maar: in Ede bijvoorbeeld groeit de creatieve bedrijvigheid gestaag, ondanks lagere gemeentelijke investeringen per hoofd van de bevolking.

Private financiering

Opvallend is dat private financiering – zoals sponsoring of giften van particulieren – een veel kleinere rol speelt dan publieke financiering. Slechts een beperkt aantal instellingen slaagt erin om private fondsen structureel aan zich te binden. Dit maakt de culturele sector in Gelderland kwetsbaar voor beleidswijzigingen: een verandering in gemeentelijke begrotingen kan direct grote impact hebben.

De monitor laat verder zien dat de sector niet alleen belangrijk is voor de leefbaarheid, maar ook voor de economie. Culturele werkgelegenheid groeit, vooral in steden als Arnhem en Nijmegen. Toch blijft de culturele bedrijvigheid in veel regio’s achter. Gerichte investeringen kunnen hier een dubbelslag slaan: zowel cultuurparticipatie versterken als lokale economieën aanjagen.

Wie slim investeert in cultuur als economische én sociale motor, kan de culturele infrastructuur in Gelderland toekomstbestendig maken. De cijfers bieden hiervoor waardevolle inzichten – en laten zien waar kansen liggen om cultuurkracht te vergroten.

Dit artikel is geschreven op basis van de nog niet gepubliceerde cijfers van de Cultuur- en Erfgoedmonitor Gelderland. De monitor verschijnt op 15 mei 2025.