Cultuur als fundament onder maatschappelijke uitdagingen

Mijn naam is Liza Westendorp, gemeenteadviseur bij Cultuur Oost, de provinciale ondersteuningsinstelling voor Kunst en Cultuur in Gelderland. Wij werken vanuit een provinciale blik aan een sterke culturele infrastructuur op regionaal en lokaal niveau. Ik wil vanavond ook graag een aantal woorden tot u richten.  

In uw coalitieakkoord uit 2022 gaf u aan dat “het verenigingsleven voor onder andere sport, cultuur en participatie, een grote bijdrage levert aan de Winterswijkse samenleving. Cultuur verrijkt, brengt mensen samen en verbindt. Cultuur is een belangrijke factor voor het welzijn” en u heeft de ambitie uitgesproken “de verbinding tussen kunst en cultuur, het onderwijs en het sociaal domein te willen versterken”.  

U heeft vanuit deze ambities de afgelopen jaren geïnvesteerd in een toekomstbestendige culturele infrastructuur omdat u ziet dat cultuur het cement is voor de samenleving, essentieel voor de leefbaarheid in stad en platteland. Dat zijn wij hartgrondig met u eens. Dankzij die investeringen hebben uw theater De Storm en Villa Mondriaan een stevige positie kunnen innemen in de regionale culturele infrastructuur en heeft Boogie Woogie op het gebied van cultuureducatie een sterk cultuurpunt neergezet dat het Convenant Cultuur & Onderwijs Winterswijk met de scholen, amateurkunstverenigingen en culturele partners heeft kunnen sluiten. Hierdoor hebben lokale aanbieders en het onderwijs de weg naar elkaar gevonden. Door al deze ontwikkelingen konden vervolgens extra geldstromen, klanten en stakeholders worden aangetrokken.  

Op dit moment staat u echter voor complexe vraagstukken. Uw financiële situatie dwingt u tot keuzes. En dan komt het erop aan. Wanneer doet u als lokale overheid het goede voor de samenleving? En staat u daarin alleen of kunt u samen met anderen optrekken waardoor de opbrengst van uw bijdrage groter wordt? Daarover wil ik u namens Cultuur Oost iets meegeven. 

Winterswijk is een van de trekkers van het Cultuur- en Erfgoedpact Achterhoek, waarbij de financiële inleg van 8 gemeenten wordt verdubbeld door de provincie. Cultuur Oost begeleidt pacten in heel Gelderland en ik kan u zeggen, u loopt als Achterhoek voorop als het gaat om regionale samenwerking. En de impact is groot: ambtenaren en instellingen wisselen kennis en ervaringen uit en vinden daardoor niet ieder voor zich steeds opnieuw het wiel uit. Innovatieve lokale projecten worden bij succes regionaal doorontwikkeld. Denk aan de Silo Art Tour, die de Achterhoek als merk op de landelijke kaart zet. Of de Achterhoekse voorleesbrigade, waarbij vrijwilligers aan ouderen voorlezen en zo indirect samen opstaan tegen eenzaamheid. Op Winterswijks niveau wordt vanuit deze regiogelden met name geïnvesteerd in culturele projecten met een domeinoverstijgend effect. De door Boogiewoogie recent aangestelde talentmakelaars sorteren effect in het sociaal welzijn en talentontwikkeling van jongeren, en diverse koren zorgen ervoor dat werkelijk íedereen mee kan doen. Met deze en andere projecten heeft Winterswijk een stevige positie ingenomen in het culturele veld en sociaal domein in de Achterhoek.  

Mede dankzij deze positie in het Achterhoekse, bent u zowel provinciaal als landelijk opgevallen en wordt Winterswijk regelmatig als proeftuin en best practice gebruikt. De werkwijze richting het sociaal domein krijgt navolging in andere steden in de regio én provincie. Daar kunt u niet anders dan trots op zijn. 

Winterswijk brengt niet alleen expertise, haalt niet alleen expertise, maar haalt ook: geld. Landelijke en provinciale investeringen in kunst, cultuur en erfgoed nemen toe. Juist dankzij de stevige regionale verankering verkrijgt cultureel Winterswijk investeringen van buiten uw gemeentegrenzen. De lokale euro’s worden verveelvoudigd door medefinanciers. En die medefinanciers dragen zo bij aan uw huidige financiële en maatschappelijke uitdagingen. Die gelden vallen echter in een put als u de stevige lokale en regionale basis wegneemt. Die basis is belangrijk, zowel voor cultuureducatie op scholen als voor cultuurbeoefening in de vrije tijd, als voor de lokale aantrekkingskracht en de uitdagingen in het sociaal domein.  

Kortom, de relatief kleine lokale investering in cultuur en erfgoed levert een grote impact op lokaal en regionaal niveau én op andere beleidsterreinen. Het draagt in grote mate bij aan een samenleving met meer samenhang, meer kansen voor jongeren op het platteland, het terugdringen van eenzaamheid bij ouderen en meer publiek in en belangstelling voor cultuur in de regio. Met die relatief kleine investering kan juist nu de vruchten geplukt worden van alles wat is opgebouwd; u kunt nu samen met uw regionale partners een flinke stap maken in een sociaal fundament onder uw maatschappelijke uitdagingen, een investering waar u decennia profijt van zult hebben. 

Als Cultuur Oost denken wij graag met u mee. 

Kijk de livestream terug

Raadscommissie Winterswijk 12 oktober 2023