De Brede SPUK

De aanstellingen van de meeste cultuureducstiecoaches en cultuurverbinders worden gefinancierd vanuit de gemeentelijke Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC). Deze regeling valt sinds 2023 onder de Brede SPUK (Brede Specifieke Uitkering). Hierin worden verschillende thema’s en akkoorden samengevoegd, zoals het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en het Sportakkoord. Deze samenvoeging biedt kansen voor een integrale aanpak van het bevorderen van gezondheid en welzijn van inwoners. Cultuur(deelname) is daarin een onmisbare pijler.

Inmiddels hebben alle gemeenten de Brede SPUK aangevraagd en de uitwerking van het plan van aanpak ingeleverd. Omdat deze regeling, meer dan haar voorlopers, de mogelijkheid biedt de kracht van cultuur in de volle breedte te benutten, adviseerde Cultuur Oost samen met de Verenigde Cultuureducatie en Cultuurparticipatie instellingen Gelderland het volgende:

Behoud minimaal het huidige aantal FTE voor de combinatiefunctionarissen. De culturele sector is groot voorstander van het verstevigen van de samenhang tussen sport en cultuur en onderstreept daarom het belang van voldoende FTE, niet alleen voor sport maar ook voor de combinatiefunctionaris Cultuur.

Benut de mogelijkheden van de integrale benadering Brede SPUK om vanuit andere domeinen, zoals sociaal domein en sport, de verbinding te leggen met cultuur. De opzet van het plan van aanpak laat ruimte voor ontwikkeling en experiment. Houd bijvoorbeeld rekening met extra uren voor domein-overstijgende samenwerking.

De kansen in de regeling Brede SPUK

Cultuur levert een waardevolle bijdrage aan gemeentelijke beleidsthema’s als een gezonde en kansrijke leefomgeving, jeugdzorg, mentale gezondheid of eenzaamheid. Het onlangs verschenen rapport van Berenschot In de schijnwerpers: Groeipotentie voor de culturele sector door bijdragen aan maatschappelijke opgaven geeft een goed en inspirerend inzicht in de meerwaarde van de culturele sector voor maatschappelijke vraagstukken in andere domeinen. En daarmee ook voor financiering vanuit die domeinen. De Brede SPUK heeft precies deze insteek: het wil gemeenten stimuleren voor een integrale, brede aanpak te kiezen en bruggen te slaan tussen cultuur en sport, zorg en onderwijs.

Wat levert een combinatiefunctionaris Cultuur op

Gelderland heeft een breed en goed gecoördineerd netwerk van combinatiefunctionarissen Cultuur. Vaak worden zij cultuurcoach, cultuurmakelaar of cultuurcoördinator genoemd. Deze combinatiefunctionarissen zijn meestal ondergebracht bij een cultuurpunt, een culturele organisatie, een zorg- of welzijnsorganisatie of een school. De culturele kaart van Gelderland geeft een actueel overzicht van cultuurpunten in de verschillende regio's en gemeenten.

De taak van een combinatiefunctionaris verschilt per gemeente en is afhankelijk van de lokale opdracht. De documenten Bruggenbouwers in Cultuur en het Raamwerk Functies in de BRC geven inzicht in de meest voorkomende rollen en functieomschrijvingen. Vanuit een initiërende en coördinerende rol signaleert een combinatiefunctionaris Cultuur knelpunten en kansen om cultuur in te zetten. Hierdoor worden bestaande activiteiten verbeterd en kansrijke nieuwe activiteiten ontwikkeld. De inzet van een combinatiefunctionaris Cultuur geeft cultuur dus een breder en domein-overstijgend fundament binnen een gemeente.

Het Plan van Aanpak Brede SPUK

De aanvraag moest worden ingediend door de gemeenten maar bij voorkeur is het Plan van Aanpak opgesteld samen met de lokale culturele instelling. Een goede afstemming met de organisaties waarmee wordt samengewerkt en met de combinatiefunctionaris(sen) Cultuur daarbinnen is van belang omdat zij vaak niet uitkwamen met het aantal beschikbare uren. Een heldere opdracht helpt om een realistisch aantal uren te bepalen.

In het Plan van Aanpak hoeft nog niet alles volledig beschreven te zijn. Cultuur Oost adviseerde om binnen een gemeente de preventieve waarde van cultuur in het sociaal domein goed te benutten en daarbij gebruik te maken van de bestaande netwerken en initiatieven op dit gebied.

Regionale Contactdagen Brede SPUK

In het najaar van 2024 organiseerde VSG (Vereniging Sport en Gemeenten) een ronde regionale contactdagen voor beleidsmedewerkers sport, cultuur, gezondheid en sociaal domein, buurtsport- en cultuurcoaches en coördinatoren sport en preventie of Brede SPUK. Tijdens deze bijeenkomsten stond de stap van beleid en plan naar uitvoering en praktijk centraal. De regionale contactdozen staan veelal in het teken van sport, zorg en welzijn. Cultuur Oost is, samen met het LKCA, bij de afgelopen en toekomstige sessies in elke GGD regio aanwezig om te laten zien dat cultuur onmisbaar is in de aanpak voor verhoogd welzijn van de Gelderse inwoner. In het najaar van 2024 gebruikten we deze infosheets om de positie van cultuur en de ondersteuningsorganisaties te verduidelijken.

Nog vragen over de concretisering van de plannen? Neem contact op met de regio-adviseur:

Achterhoek: Liza Westendorp Noord Veluwe & Gelderse Stedendriehoek: Caroline Wendel

Food Valley: Rose Figdor

Groene Metropoolregio: Simon Mamahit

Rivierenland: Saliha Abba

Handige links: LKCA: Kennisdossier Cultuurcoaches

Loket gezond leven: GALA, Sportakkoord II en brede SPUK

Sportindebuurt: Tipsheet Duurzame inzet van de buurtsportcoach