Cultuurbegeleiders alumni bijeenkomst

Cultuuronderwijs in verbinding

Op woensdag 13 november organiseert Cultuur Oost in samenwerking met de HAN Pabo Academy, Kunst Centraal, Marnix Onderwijscentrum, Mocca en Plein C de allereerste alumni bijeenkomst voor cultuurbegeleiders. Kom ook nieuwe kennis opdoen, laat je inspireren en ontmoet andere collega-cultuurbegeleiders.

Voor wie

De inspiratiemiddag is bedoeld voor alle alumni van de post HBO cultuurbegeleider werkzaam voor het PO en VO. Neem op deze bijeenkomst een belangstellende collega of bestuurder mee als introducee met wie je samenwerkt aan cultuureducatie zodat je later weer samen deze kennis kunt delen. Als je een icc'er bent met interesse voor de post-hbo-opleiding Cultuurbegeleider dan kun je je ook aanmelden voor de alumnibijeenkomst. Introducés en icc'ers dienen zich apart aan te melden.

Kosten: € 25,00

Keynote van Merlijn Twaalfhoven

Het programma start met een keynote van Merlijn Twaalfhoven. Met de woorden ‘In ieder schuilt een kunstenaar. Als we onze krachten bundelen, kunnen we het verschil maken’, vertelt Merlijn Twaalfhoven over de WHY van kunst- en cultuureducatie. Al tijdens zijn opleiding als componist aan het Conservatorium van Amsterdam bracht hij zijn muziek op ongewone plekken. Na talloze muziek- en theaterprojecten in steden, wijken, conflictgebieden, vluchtelingenkampen en in de natuur ziet hij zichzelf nu als creatief onderzoeker van complexe maatschappelijke problemen.

Hij heeft The Turn Club opgericht in 2017 om urgente vraagstukken aan te pakken met een kunstenaars mindset. Hij zocht naar verschillende manieren om bestaande grenzen tussen genres en stijlen, maar ook tussen bevolkingsgroepen en culturen, te doorbreken en nieuwe verbindingen te leggen.

Merlijn ontving in 2011 een UNESCO-award en was genomineerd voor de Amsterdam Prijs voor de Kunst. In zijn boek ‘Het is aan ons’ laat hij zien hoe elk van ons een kunstenaars mindset kan activeren. Elementen daaruit zijn waarnemen – voelen – denken – maken. Aspecten die ook een rol van betekenis kunnen spelen bij goed cultuuronderwijs. Je moet het doen! 

Forumgesprek

Vervolgens leidt Jos Bol het forumgesprek over de WHAT en HOW van goed cultuuronderwijs met Sanne Scholten vanuit haar rol in de PO raad, Ronald Kox als Specialist Cultuureducatie bij het LKCA, Astrid Rass van Vereniging Cultuurprofielscholen PO/SO en Anne-Marie Dennissen, cultuurcoach en bovenschools cultuurcoördinator bij schoolbestuur Kans-en-Kleur uit Wijchen.

Sanne Scholten

Sanne Scholten is directeur van de PO-Raad, de sectorvereniging voor schoolorganisaties in het basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs. Sanne werkt aan een gelijkwaardige en inclusieve samenleving en goed onderwijs voor ieder kind. Voor haar huidige rol bij de PO-Raad was ze directeur-bestuurder van het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA) en werkte eerder bij adviesbureau BMC en Stichting Rotterdam Sportsupport.

Ronald Kox

Ronald Kox is specialist cultuureducatie bij heet Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst. Hij vindt cultuureducatie belangrijk voor de brede ontwikkeling van leerlingen. Bij het LKCA houdt hij zich bezig met het jonge kind (0 – 6 jaar), met curriculumontwikkeling waaronder de nieuwe kerndoelen, docentopleidingen, en programma’s die de kwaliteit van cultuureducatie verbeteren.

Astrid Rass Astrid Rass is onderwijskundige en onderzoeker op het gebied van kunst- en cultuuronderwijs. Zij is verbonden aan de Vereniging CultuurProfielScholen (PO en VO) (VCPS PO) en aan het lectoraat Kunsteducatie van de Hanzehogeschool Groningen. Ze is medeauteur van Cultuur2, basis voor cultuuronderwijs (voor pabo en po). Bij de VCPS PO ondersteunt ze samen met Fianne Konings het bestuur op praktisch, strategisch en inhoudelijk gebied.

Anne-Marie Dennissen Anne-Marie Dennissen werkt als (bovenschools) cultuurcoördinator bij de samenwerkingsstichting Kans & Kleur in Wijchen. Dit schoolbestuur zet zich in voor bovenschools cultuurbeleid en faciliteert dit in samenwerking met de gemeente. Anne-Marie is de schakel tussen alle basisscholen in de gemeente, de muziekverenigingen en de aanbieders in de regio. Dit doet ze binnen alle disciplines van Kunst & Cultuur, zichtbaar in het Cultuurmenu en in het programma CMK waaraan alle scholen meedoen. Met als inzet: verdiepen en borgen van cultuureducatie in het onderwijs.

 

Deelsessies en informatiemarkt

Tenslotte zijn er diverse deelsessies en momenten om collega cultuurbegeleiders te ontmoeten en de informatiemarkt te bekijken. Je hebt keuze uit verschillende deelsessies die gericht zijn op de praktijk van cultuuronderwijs. Er zijn deze middag twee rondes met deelsessies van elk drie kwartier:

Bij aankomst op 13 november kun je een keuze maken. 

Deelsessie 1: Toolbox voor kunst- en cultuureducatie in jouw klas

Door Lisan Strijbosch en Debora Heijne

De Toolbox biedt praktische lesvoorbeelden om cultuureducatie in de klas te integreren, gebaseerd op de basisvaardigheden van Barend van Heusden. De toolbox bevat prikkelende vragen per kunstdiscipline, schema's voor het ontwikkelen en evalueren van je eigen kunst en cultuurlessen.

Naast deze tools bieden wij ook toegang tot inspirerende kunst- en cultuureducatielessen die al in het onderwijs bestaan. We wijzen je snel de weg naar waardevolle bronnen, inspiratie en koppelingen, zodat je effectief kunst- en cultuuronderwijs kunt implementeren binnen je school.

Over de sprekers

Lisan Strijbosch is onderwijskundige en schoolleider op basisschool De Achtbaan in Veenendaal. Met haar bedrijf EDULizz ontwikkelt en begeleidt ze professionaliseringstrajecten voor docenten in het primair, hoger en universitair onderwijs. Haar werkwijze op dit gebied is te vinden op www.edulizz.nl. Daarnaast ondersteunt ze diverse bedrijven en onderwijsinstellingen bij het ontwikkelen en verbeteren van hun onderwijs. Naast haar werk voor anderen, ontwikkelt ze ook zelf materialen, tools en programma’s, zoals de Toolbox, om de kloof tussen theorie en praktijk te verkleinen.

Debora Heijne is kunsteducator bij MONK en hoofddocent Cultureel Ondernemerschap bij Fontys Academy of the Arts. Ze heeft veel ervaring in het opzetten en uitvoeren van sociaal-artistieke projecten, zoals het leerwerktraject Wereldkoks in Nijmegen. In 2020 voltooide ze de master Kunsteducatie op FAA, waarbij ze de relatie tussen kunst en gezondheid onderzocht. Dit onderzoek resulteerde in het kunstwerk Tapis DeBora, een patchwork gemaakt van bijna 100 lapjes met patiënten in het Radboudumc. Als kunsteducator ontwikkelt zij trainingen en workshops voor diverse onderwijsinstellingen vanuit Studio MONK.

Deelsessie 2: Cultuurprofielscholen en het belang van bovenschools kennis delen

Door Astrid Rass en Fianne Konings

Je bent cultuurbegeleider en je wilt je cultuuronderwijs op jouw school verder borgen, ontwikkelen, versterken en uitdragen. Je hebt behoefte aan uitwisseling met gelijkgezinde scholen en je wilt bijdragen aan het landelijk gesprek over het belang van cultuuronderwijs. Bovendien is na vele jaren hard werken aan cultuuronderwijs – door jou en je collega’s - erkenning wel een keer op zijn plek. Dan is de VCPS-PO misschien een plek voor jou.

In deze sessie gaan we de deelnemers een beeld geven van het waarom, hoe en wat van cultuurprofilering:

1. Wat levert het je op om cultuurprofielschool te zijn?

2. Hoe draagt een cultuurprofielschool bij aan de brede ontwikkeling van leerlingen?

3. Wat levert het bundelen van krachten, via een vereniging, op?

4. In hoeverre is jouw school al een cultuurprofielschool?

Over de sprekers Astrid Rass is onderwijskundige en onderzoeker op het gebied van kunst- en cultuuronderwijs. Zij is verbonden aan de Vereniging CultuurProfielScholen (PO en VO) en het lectoraat Kunsteducatie van de Hanzehogeschool Groningen. Zij is medeauteur van Cultuur2, basis voor cultuuronderwijs (voor pabo en po) (2016, Van Heusden, Rass en Tans). Bij de VCPS PO ondersteunt zij samen met Fianne Konings het bestuur op praktisch, strategisch en inhoudelijk gebied.

Fianne Konings is werkzaam als zelfstandig senior adviseur cultuuronderwijs. Zij promoveerde in 2020 aan de Rijksuniversiteit Groningen op een leerplankundige aanpak voor cultuuronderwijs. Zij helpt opdrachtgevers in een wisselwerking tussen (onderwijs)praktijk en theorie nog slagvaardiger te werken aan cultuuronderwijs in de scholen. Bij de VCPS PO ondersteunt zij samen met Astrid Rass het bestuur op praktisch, strategisch en inhoudelijk gebied.

Deelsessie 3: Dansinspiratie en het creatieve proces

Door Maartje Man en Sam Bergsma

In deze workshop laten Maartje en Sam je ervaren wat de relatie is tussen beweging, verbeelding en het creatieve proces. Door middel van inspirerende muziek en de danselementen tijd, kracht en ruimte laten ze zien hoe je op een laagdrempelige manier dansopdrachten voor alle bouwen kunt creëren. Het creatieve proces staat hierbij voorop.

Over de sprekers Sam Bergsma heeft zich gespecialiseerd op het gebied van danseducatie in het basisonderwijs. Ze is afgestudeerd als Docent Dans aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten en is sindsdien werkzaam als docent, choreograaf en performer. Ook is ze als freelance docent verbonden aan o.a. Het Nationale Ballet en Dance Connects.

Maartje Man is afgestudeerd als dansdocent aan de Hogeschool voor de Kunsten in Amsterdam en heeft na de Pabo jarenlang als leerkracht lesgegeven in het basisonderwijs in Amsterdam. Nu combineert ze beide expertises om meer dans het onderwijs in te krijgen.

Samen geven Sam en Maartje de Cultuurworkshops Dans aan leerkrachten voor Kunst Centraal.

Deelsessie 4: Kunstenaarsmindset in de klas

Door Suzan Lutke

De kunstenaarsmindset, een unieke kijk op de wereld en manier van denken en handelen zoals een kunstenaar dit vanuit zijn expertise beheerst. Bijvoorbeeld het durven experimenteren zonder dat de uitkomst vaststaat, om kunnen gaan met het ongemak van het ‘niet weten’, vanuit spel en spelen denken, waarin je voorbij je eigen grenzen je de wereld kunt verbeelden zoals die kan zijn, door het zoeken en vinden van nieuwe verbindingen.

In deze workshop verkennen we de vraag hoe we de kunstenaarsmindset van kinderen en jonge mensen de ruimte kunnen geven en kunnen ontwikkelen. Wat betekent dat voor het pedagogisch en didactisch handelen van de leerkracht? En zouden we misschien moeten beginnen bij de mindset van die leerkracht? Kunnen we onderwijs vormgeven met de kunstenaar als rolmodel en ons onderwijs als kunstwerk?

Over de spreker Muziek en onderwijs vormen de rode draad in de loopbaan van Suzan Lutke. Zij stond 12 jaar voor de klas als muziek- en CKV docent in het Voortgezet Onderwijs. Van 2000 tot 2013 was ze hoofdvakdocent methodiek en didactiek bij de opleiding docent muziek van de Hogeschool van de Kunsten Utrecht. Momenteel is zij studieleider van de Master Kunsteducatie bij deze zelfde hogeschool. Daarnaast heeft Suzan een eigen adviesbureau voor de kunst- en cultuursector en het onderwijs: Lutke Linkt. Suzan geeft presentaties, workshops, coacht en inspireert docenten en adviseert (kunst)onderwijsinstellingen bij curriculumveranderingen leerlijn innovaties.

Deelsessie 5: Verbinding van burgerschap met cultuuronderwijs

Door Pien de Meijer

In deze 45 minuten durende workshop maken leerkrachten uit het primair en voortgezet onderwijs kennis met de kracht van cultuureducatie als middel om burgerschapsdoelen te realiseren. Door middel van interactieve opdrachten en praktijkvoorbeelden ontdekken deelnemers hoe kunst en cultuur kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van kritische denkvaardigheden, empathie en zelfexpressie bij leerlingen. We bespreken hoe procesgerichte didactiek ruimte biedt voor reflectie en dialoog en laten zien hoe het integreren van culturele activiteiten een diepere invulling kan geven aan burgerschapsvorming. Aan het einde van de workshop kunnen leerkrachten concrete ideeën en lesvoorbeelden meenemen om burgerschapsvorming op een creatieve manier vorm te geven binnen hun eigen lespraktijk.

Het doel: Inzicht krijgen in de relatie tussenburgerschapsvorming en cultuureducatie. Leren vertalen van burgerschapsdoelen naar betekenisvolle culturele activiteiten. Inspiratie opdoen voor procesgericht werken met kunst en cultuur in de klas.

Over de sprekers

Pien de Meijer is een eerste graad docent beeldende kunst en vormgeving die zich verdiept heeft in niet alleen de verbinding van burgerschap met cultuureducatie, maar ook het belang van de integratie weergeeft tussen beide. Het een kan namelijk niet volledig ontwikkeld worden zonder de ander. Pien onderzoekt en ontwikkelt handvatten en curriculum om direct in te kunnen zetten in de praktijk zodat de pedagogische waarde van cultuureducatie weer meetbaar wordt.